Экскурсию в школьном краеведческом музее и на Курганном могильнике д. Осошники для учащихся Мокровской школы Пружанского района провел руководитель по военно-патриотическому воспитанию Попко А.С.

Мы чтим память жертв холокоста и жертв преступлений фашистов. 27 января — очень важный день для всего человечества. 78 лет назад Красная армия освободила узников концентрационного лагеря «Освенцим». Именно поэтому 27 января отмечается Международный день памяти жертв Холокоста. От нацистского пламени погибали десятками, сотнями и тысячами. Оно уничтожило больше 9 тысяч деревень. 628 – вместе с мирными жителями.  Беларусь хорошо помнит об этом, хотя и не знает всех имён жертв, точное время и место их смерти. По факту геноцида белорусского народа во время Великой Отечественной и послевоенный период в апреле 2021 года Генеральная прокуратура возбудила уголовное дело. В школьном музее создана экспозиция «Памяти жертв геноцида белорусского народа в годы Великой Отечественной войны», которая отражает факты геноцида белорусского народа, в том числе и на Пружанщине.

Учащиеся учреждения посетили фотодокументальную  выставку «Памяти жертв геноцида белорусского народа в годы Великой Отечественной войны», созданную на основе информационно-аналитических материалов и документов, предоставленных Генеральной прокуратурой Республики Беларусь. Выставка располагается в историко-краеведческом музее учреждения, дополняя экспозицию «Великая Отечественная война 1941-1945 гг. и наш край». Попко А.С., руководитель по военно-патриотическому воспитанию, рассказал ребятам о  трагических страницах истории Великой Отечественной войны, связанных геноцидом белорусского народа в период немецко-фашистской оккупации.

7 октября учащиеся посетили с экскурсией школьный музей. Попко А.С., руководитель по военно-патриотическому воспитанию, рассказал ребятам о самых значимых исторических событиях, которые происходили на территории нашего края. Особое внимание Александр Степанович уделил истории Великой Отечественной войне: ход военных действия, политика геноцида оккупационных властей, партизанская борьба, освобождение от немецко-фашистских захватчиков.

12 ноября на базе историко-краеведческого музея учреждения образования для учащихся 8-9, 11 классов была организована экскурсия «Памяти жертв геноцида белорусского народа в годы Великой Отечественной войны». Фотодокументальная выставка была создана на основе информационно-аналитических материалов и документов, предоставленных Генеральной прокуратурой Республики Беларусь. Экскурсию для ребят провел Попко А.С., руководитель военно-патриотического воспитания. Попко А.С. является автором исследовательского проекта «Память и боль белорусской земли», где подробно освещается вопрос геноцида в нашей местности.

Учреждения образования приглашает посетить фотодокументальную  выставку «Памяти жертв геноцида белорусского народа в годы Великой Отечественной войны», созданной на основе информационно-аналитических материалов и документов, предоставленных Генеральной прокуратурой Республики Беларусь. Выставка располагается в историко-краеведческом музее учреждения, дополняя экспозицию «Великая Отечественная война 1941-1945 гг. и наш край».

1 сентября 2022 года для учеников учреждения образования был проведен первый урок «Историческая память — дорога в будущее!», приуроченный Году исторической памяти. Ребята вместе с классными руководителями говорили о Республике Беларусь в свете прошлого, настоящего и будущего.Также ребята посетили историко-краеведческий музей.

У Лыскаве працуе пункт грамадскага харчавання – кафэ “Таверна”.  Інтэр’ер вытрыманы ў стылі XVI-XVIII стст, сцены ўпрыгожылі гербы знакамітых родаў нашага краю. У  кафэ была зроблена па спецзаказу масіўная мэбля з сасны, уважліва падбіраўся керамічны посуд.   Уражвае прысутнасцю ў “Таверне” меню на трох мовах – беларускай, рускай, англійскай.  Уключаны мясцовыя віды страў з   часоў Боны Сфорца.

Брацкая магіла ў цэнтры Лыскава

Тут пахаваны 502 воіны, якія загінулі ў баях з фашыстамі ў нашым наваколлі (шыфр113Д000620, пратакол Навукова-метадычнага савета № 82 ад  25.02.2003, Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь №578 ад 14.05.2007 года.) У 1965 годзе на ёй устаноўлены абеліск, які ўвекавечыў памяць загінуўшых воінаў.

Усе населеныя пункты нашай мясцовасці былі вызвалены 13 ліпеня 1944 года.  Вызвалялі  наш край войскі Першага Беларускага фронту, часцямі 193 стралковай дывізіі 105 стралковага корпусу 65-й арміі. Камандзірам дывізіі ў той час быў генерал-маёр А.Р. Фраленкоў. У вызваленні ўдзельнічалі таксама і войскамі 4-га Кубанскага казачага кавалерыйскага корпусу ў складзе конна-механізаванай групы генерала А.І. Пліева. Баі ішлі жорсткія. Гарэлі хутары і вёскі па ўсёй акрузе. Асабліва моцна дасталося Лыскаву. Згарэла больш за палову местачковых будынкаў. Са слоў грамадзян-відавочцаў чорны дым падымаўся вельмі высока (гэта назіралася ў радыусе дваццаці кіламетраў), а затым слаўся ў бок Белавежскай пушчы. У выніку нямецкія войскі былі ліквідаваны. Але ж вызваленне дасталося вельмі дарагою цаною.

Вялікая Айчынная вайна і фашысцкая акупацыя прынеслі беларускаму народу велізарныя страты. Захопнікі разбурылі і спалілі 209 гарадоў і райцэнтраў, 9200  вёсак. Загінула каля 3 млн. чалавек.

 Подзвiг беларускага народа ў барацьбе з фашысцкiмi захопнiкамi прызнаны сусветным супольнiцтвам. За вялiкi ўклад у разгром фашысцкай Германii, вялiзныя страты, панесеныя ў вайне, Беларусь у 1945 г. атрымала права стаць адной з краiн, стваральнiц ААН – самай аўтарытэтнай i ўплывовай арганiзацыi, якая i сёння ахоўвае мiр i бяспеку народаў.

Бываюць падзеі, якія праз дзесяцігоддзі сціраюцца з памяці людей і становяцца набыткам архіваў. Але ёсць падзеі, значэнні якіх не толькі не змяншаюцца з часам, а, наадварот, з кожным дзесяцігодзем яны набываюць асаблівую значнасць, становяцца бессмяротнымі.

Вялікая Айчынная вайна 1941-1945г.г стала вялікім выпрабаваннем на трываласць для мільёнаў савецкіх людзей як на фронце, так і ў тыле, выпрабаваннем, якое нашыя прадзеды з гонарам вытрымалі, забяспечыўшы чалавецтву дзесяцігоддзі мірнага жыцця. Перамога ў Вялікай Айчынай вайне-подзвіг і слава нашага народа.

Вялікая Айчынная вайна 1941-1945 гадоў застанецца адной з самых драматычных падзей ХХ стагодзя. Чым далей адыходзіць час, тым больш каштоўнымі становяцца для нашчадкаў яе старонкі.

Свет развітаўся з ХХ стагоддзем. Але мы яшчэ доўга будзем перабіраць у памяці падзеі мінулага стагоддзя, даты, імёны…

Не было ў гісторыі чалавецтва вайны больш жорсткай і страшнай, чым Другая сусветная вайна 1939-1945 гадоў. Няма ў гісторыі подзвіга больш яскравага і бессмяротнага, чым непахісная мужнасць салдат Перамогі.

Паклонімся светлай памяці загінуўшых у баях салдат Айчыны.

Наведванню помніка не перашкаджае нават даждлівае надвор’е

Мітынг прысвечаны 9 Мая

Брацкая магіла каля вёскі Барысікі (0,5 км ад Лыскава), дзе 10 мая 1942 года былі расстраляны 68 актывістаў з навакольных вёсак (цяпер Пружанскага і Свіслацкага раёнаў)

Некаторыя надпісы на вышэй узгаданым помніку

З успамінаў Аляксея Даніліка (на той час 12 гадовага хлопчыка, жыхара вёскі Груск)

Шляхам апытвання грамадзян-відавочцаў удалося ўстанавіць наступнае: ноччу з 9 на 10 мая 1942 года лыскаўская жандармерыя на чале з камендантам Шульцам разам з гестапаўцамі сагналі з блізляжачых вёсак (цяпер Пружанскага і Свіслацкага раёнаў) мясцовых актывістаў. Арыштаваныя знаходзіліся ў будынку камендатуры ўсю ноч, дзе іх білі і катавалі. Расстрэльваць пачалі ў 12 гадзін на наступны дзень групамі па 10 чалавек. Расстрэл адбываўся каля загадзя выкапанай доўгай і глыбокай ямы, на заходняй ускраіне вёскі Барысікі (0,5 км ад Лыскава). Пасля расстрэлу забітых прысыпалі зямлёю і прыводзілі наступную групу актывістаў. Усяго было расстраляна 68 чалавек (па іншых звестках – 83). Людзей, якія збегліся паглядзець на гэтае злачынства, фашысты да магілы не дапускалі і разганялі. Праз некаторы час пасля свайго ліхадзейства немцы паехалі, а мясцовыя жыхары рынуліся да магілы, якая ўсё яшчэ “дыхала”.  З успамінаў Аляксея Даніліка, (на той час 12 гадовага хлопчыка, жыўшага са сваёю сям’ёю ў вёсцы Груск, што ў 1,5 км ад Лыскава) цяпер жыхар горада Мінска: “У палове першага ночы нас разбудзіў моцны стук у дзверы. Мой бацька, Данілік Антон Васільевіч, які апасаўся знаходзіцца дома з-за сваёй антыфашысцкай дзейнасці, у тую ноч не пайшоў начаваць у адносна бяспечнае месца. Ён адразу зразумеў, што прыйшлі за ім. Выглянуў у вокны і пераканаўся канчаткова – дом акружаны, збегчы немагчыма. Бацька сам адчыніў дзверы. Уварваліся ўзброеныя фашысты з  ліхтарыкамі. Нас усіх сагналі ў адзін куток, а дом абшарылі. Затым бацьку загадалі адзецца і павялі з сабою. Маці з плачам кінулася следам, але рыжы фашыст яе груба адштурхнуў. У тую ноч ніхто з нас больш не змог заснуць. Было яшчэ цёмна, як бабка Алена направілася ў мястэчка Лыскава, каб перадаць арыштаванаму бацьку ежу. Але ежу ў яе не прынялі. Затым яна ўбачыла, як бацьку з іншымі арыштаванымі вывелі з камендатуры і павялі ў  бок вёскі Барысікі. Пазней адтуль прагучалі кулямётныя чэргі. Праз некалькі гадзін пасля таго, як фашысты паехалі з месца расстрэла, людзі рынуліся туды. Я памятаю, як дабіраўся з маці да месца, дзе загінуў бацька. Памятаю толькі, што яшчэ  здалечы мы пачулі жудасныя крыкі і плач людзей. Памятаю, як па жоўтаму акрываўленаму пяску поўзалі жанчыны і дзеці са скажонымі ад гора і мокрымі ад слёз тварамі. Да іх далучылася і маці. Я, збянтэжаны, стаяў і глядзеў на гэтую страшную карціну. Мне здававлася , што зямля  варушыцца, што зарытыя ў магіле людзі з усёй сілы спрабуюць вылезці наверх, а тут ніхто гэтага не разумее, усе гэтаму перашкаджаюць. Гэты дзень на ўсё маё будучае жыццё зарадзіў мяне пачуццём ненавісці да зла і жорсткасці (у асаблівасці ў адносінах да людзей), што не паддаецца ніякаму ўспрыманню, не укладваецца ў чалавечае ўсведамленне.

Падыйшла незнаёмая жанчына з Барысік. Пагладзіла мяне па галаве і з плачам сунула ў рукі невялікі падковападобны кашалёк, які я адразу пазнаў. Жанчына растлумачыла, што калі калона з арыштаванымі ішла праз Барысікі, прыгавораныя да смерці людзі кідалі мясцовым жыхарам свае рэчы з просьбаю перадаць іх родным. Так зрабіў і бацька: кінуў кашалёк з некалькімі манетамі для перадачы старэйшаму сыну. Я доўга зберагаў гэты кашалёк, як рэліквію. Ён быў для мяне больш, чым памяць аб бацьку.  Здавалася, у гэтым прадмеце заключаецца запавед бацькі прадоўжыць справу, за якую ён аддаў жыццё.

Бываючы на радзіме, я заўсёды стараюся наведаць брацкую магілу, якая налажыла адбітак на ўсё маё будучае жыццё”…